Kriya joga to praktyka duchowa mająca na celu jedno – zjednoczenie z Jaźnią, której prawdziwa natura jest boska. Jej korzenie sięgają tekstów klasycznych, takich jak Jogasutry Patańdżalego, gdzie w drugim rozdziale opisuje się ją jako jogę działania – ścieżkę dla tych, którzy wciąż doświadczają zawirowań umysłu i emocji. W odróżnieniu od ścieżki czystej kontemplacji, Kriya oferuje praktyczne narzędzia do pracy z ciałem, oddechem i świadomością równocześnie.
Na Zachód Kriya joga trafiła dzięki Paramahansie Yoganandzie, który został inicjowany przez Sri Yukteswara, ucznia Lahiri Mahasayi – a ten z kolei otrzymał nauki od legendarnego Mahavatara Babajiego. Dziś kontynuatorzy tej linii nauczają jej zarówno w formie klasycznej, jak i poprzez współczesne szkoły takie jak ISHTA Yoga.
Zgodnie z Jogasutrami (II.1), Kriya Yoga opiera się na trzech filarach:
- Tapas – dyscyplina, wewnętrzne ciepło transformacji. Nie chodzi tu o samo fizyczne rozgrzanie ciała, ale o ogień skupienia, dzięki któremu wypalamy tendencje, które nas ograniczają.
- Svadhyaya – samopoznanie poprzez studiowanie pism i recytację mantr. Centralną mantrą Kriya jogi jest dźwięk Om, uważany za pierwotną wibrację istnienia.
- Ishvara pranidhana – oddanie się temu, co większe od nas. To praktyka przekształcania każdego działania w ofiarę dla boskości i uwalniania się od przywiązania do rezultatów.
Typowa praktyka Kriya może wyglądać z zewnątrz znajomo: asany, pranajama, medytacja. Ale wewnętrznie to subtelna praca z energią, wizualizacją i obecnością.
Kriya Yoga to ścieżka dla tych, którzy pragną sięgnąć głęboko – nie tylko ku wyciszeniu, ale ku duchowej transformacji. Nie jest dla każdego. Ale dla tych, którzy poczują jej wołanie, może stać się mostem między codziennością a tym, co wieczne.
Porównanie z innymi ścieżkami:
Kundalini joga, szczególnie w wersji nauczanej przez Yogi Bhajana, również operuje energią życiową i kanałami pranicznymi. Obie praktyki mają na celu przebudzenie wewnętrznego potencjału i przekroczenie ograniczeń ego. Jednak Kundalini stawia nacisk na dynamiczne krije, mantry i mudry dostępne dla każdego, podczas gdy Kriya wymaga inicjacji i kładzie większy nacisk na wewnętrzną ciszę oraz przekaz tradycyjny.
Raja joga, jako system ośmiu członów (ashtanga), stanowi ramę filozoficzną, z której wyrasta Kriya. Można powiedzieć, że Kriya to praktyczna aplikacja Raja Jogi – dostosowana do tych, którzy nie zaczynają od czystego umysłu, ale potrzebują narzędzi pracy z ciałem, energią i modlitwą.
Jnana joga podąża ścieżką wiedzy i rozróżniania: kim jestem, co jest prawdą, co iluzją? Kiedy Kriya angażuje ciało i oddech, Jnana używa umysłu i analizy. Obie ścieżki dążą do wyzwolenia, ale wybierają inne narzędzia.
Bhakti joga koncentruje się na oddaniu, miłości i relacji z boskością. Dla niektórych Kriya może być pomostem – łączy bowiem medytacyjny charakter z duchową intencją, kierując praktykę ku doświadczeniu sacrum w codziennych działaniach.
Karma joga, joga czynu bez przywiązania do rezultatów, także zawiera się w duchu Ishvara pranidhany – jednego z trzech filarów Kriya. Można więc uznać, że Kriya syntetyzuje wiele ścieżek, oferując zrównoważoną drogę integrującą elementy działania, oddania, wiedzy i koncentracji.
