Jamy w jodze: 6 dodatkowych zasad pogłębiających praktykę

Te wskazówki pomagają wyjść poza czysto fizyczny wymiar jogi i budują jeszcze mocniejszy fundament dla wszystkich jej korzyści.

Filozofia jogi czerpie ze starożytnych Wed – tekstów opisujących jedność, która leży u podstaw całego świata zjawisk. Wedy skupiają się też na dharmie, czyli działaniach i postawach, które pozwalają nam żyć w harmonii – zarówno z innymi, jak i z samym sobą.

Joga daje konkretne praktyki prowadzące do tej harmonii: jamy (zasady społeczne) i niyamy (osobiste zobowiązania). To pierwsze dwie gałęzie Aṣṭāṅgi. W połączeniu z āsaną (pracą z ciałem) i prāṇāyamą (pracą z oddechem) wprowadzają umysł i zmysły w stan stabilnej uwagi, przygotowując na kolejne etapy prowadzące do głębszych stanów medytacyjnych. Przestrzeganie jam i niyam jest fundamentem praktyki, która pozwala działać lekko i klarownie w świecie. Dzięki nim odzyskujemy jasność, a energia nie rozprasza się w chaosie, tylko wspiera naszą drogę.

Wielu zna pięć jam i pięć niyam wymienionych w Jogasutrach Patañdżalego. Jednak inne klasyczne teksty hatha jogi – jak Hatha Yoga Pradipika Svātmarāmy czy Yoga Yājñavalkya – wymieniają dodatkowe zasady. Znalazły się one również w Yoga Makaranda Krishnamacharyi z 1934 roku.

Choć jamy wpływają na nasze relacje z innymi, ich głównym celem jest wewnętrzna przemiana. To ona umożliwia wyjście poza czysto fizyczny wymiar praktyki. Poniżej znajdziesz sześć dodatkowych jam, nieopisanych przez Patañdżalego.

1. Kṣamā – cierpliwość i przebaczenie. Kiedy wybaczamy, puszczamy więzy dawnych doświadczeń, które wiązały nasz umysł i emocje. Nie jesteśmy już trzymani przez przeszłość. Kṣamā otwiera szerszą perspektywę i pozwala żyć w teraźniejszości.

2. Dhṛtiḥ – stałość i wytrwałość. To wewnętrzna siła, dzięki której trwamy na obranej ścieżce mimo przeszkód. Dhṛtiḥ niesie też w sobie element zadowolenia i radości z wybranego kierunku – dzięki temu łatwiej utrzymać przekonanie i entuzjazm w dłuższej perspektywie. Patañdżali nawiązuje do tej postawy, gdy pisze, że praktyka staje się mocnym fundamentem, jeśli wykonywana jest długo, bez przerwy i z oddaniem.

3. Dayā – współczucie. To zdolność spojrzenia w serca innych i próba poczucia ich doświadczeń. Chodzi o widzenie siebie w innych i innych w sobie. Wielcy jogini, którzy dostrzegają, że wszyscy jesteśmy wyrazem tej samej świadomości, są żywym przykładem dayi.

4. Ārjava – szczerość, prostolinijność i pokora. To spójność myśli, słowa i czynu. Ārjava przejawia się także w postawie „to nie jest moje” – w przekonaniu, że to, co robimy, jest darem dla dobra całości, a nie powodem do dumy. Działania jogina są ofiarowane światu, a nie robione dla uznania.

5. Mitāhāra – umiarkowanie w jedzeniu. Oznacza odżywianie się tyle, ile trzeba, prostym i czystym pokarmem, który wspiera zdrowie i praktykę. Mitāhāra to też szacunek dla jedzenia: wdzięczność, brak marnowania i regularność. Klasyczne teksty zalecają napełniać żołądek do połowy jedzeniem, w jednej czwartej wodą, a jedną czwartą pozostawić pustą – dla swobodnego przepływu powietrza.

6. Śauca – czystość zewnętrzna i wewnętrzna. Zewnętrzna obejmuje ciało i otoczenie, wewnętrzna – przejrzystość umysłu. Fizyczna czystość przypomina nam o nietrwałości ciała, a wewnętrzna prowadzi do większej jasności i panowania nad zmysłami. Patañdżali wymienia śaucę jako niyamę, a nie jamę, i dodaje, że prowadzi ona do saumanasya – radości umysłu. Ważne jednak, by nie popaść w obsesję czy surowy perfekcjonizm.