Te starożytne wskazówki pomagają połączyć się z duszą i nadać głębię twojej ścieżce jogi.
Czym są niyamy?
W Jogasutrach Patañdżali opisuje osiem gałęzi Aṣṭāṅgi, które prowadzą do stanu jogi. Drugą z nich są niyamy, czyli „osobiste praktyki” lub „wewnętrzne zobowiązania”.
Podczas gdy jamy dotyczą głównie relacji ze światem zewnętrznym, niyamy kierują uwagę do wewnątrz. Są sposobem, by wprowadzić umysł w stan równowagi i głębiej połączyć się z jīva-ātmanem (indywidualną duszą) i Paramātmanem (duszą najwyższą).
W Hatha Yoga Pradipika i Yoga Yajñavalkya wymieniono 10 niyam – wspomina o nich także Krishnamacharya w Yoga Makaranda. Poniżej znajdziesz krótkie omówienie każdej z nich.
1. Tapas
To wysiłek potrzebny do wewnętrznej przemiany. Tapas to nie tylko gorliwość w praktyce jogi, ale też wierność własnemu dharmie – obowiązkom wobec rodziny, społeczności i świata. Słowo to oznacza także „ogień”, „ascezę” czy „żar praktyki”. Bez ukierunkowanego wysiłku nie ma postępu.
2. Saṃtoṣa
To pielęgnowanie poczucia zadowolenia w każdej sytuacji. Dzięki saṃtoṣa uczymy się patrzeć na życie bez ulegania negatywnym emocjom. To postawa wdzięczności, która rodzi się dzięki wytrwałości (tapas) i rozwija się poprzez praktykę wszystkich niyam.
3. Āstikya
Krishnamacharya określa āstikya jako głęboką wiarę i niezachwiane przekonanie o istnieniu Paramātmanu – najwyższej duszy. To zbliża się do īśvarapraṇidhāny z Jogasutr: oddania wobec wyższej mocy.
Nie chodzi tu o konkretną postać bóstwa, lecz o otwarcie się na to, co przekracza nasz umysł – źródło wszelkiej wiedzy, wolne od karmy i uwarunkowań. Dla osób bez ścieżki religijnej, āstikya oznacza po prostu zaufanie wobec tego, co większe od nas.
4. Dānam
To hojność i dzielenie się z innymi tym, co zdobyliśmy uczciwie – bez oczekiwania zapłaty czy nawet uznania. Dānam oczyszcza karmę, usuwa przeszkody i otwiera serce na innych.
5. Īśvarapūjanam
To akt oddania wobec wyższej mocy. Jeśli āstikya jest wiarą, to īśvarapūjanam jest praktyką tej wiary – może być prostym rytuałem, ale też spojrzeniem na całe życie jak na ofiarę i dar. Kiedy np. obdarowujemy innych (dānam), możemy robić to z intencją, że służymy boskości obecnej w każdym człowieku. To chroni przed pychą i pogłębia transformację.
6. Siddhānta-vākya-śravaṇam
To słuchanie nauk i studiowanie tekstów, szczególnie związanych z jogą – jak Jogasutry Patañdżalego. Ważne jest, by robić to z nauczycielem, który nie tylko zna tekst, ale i żyje jego doświadczeniem.
Takie nauki dają perspektywę i sens praktyce. Klasyczne pisma – Wedy, Ramajana, Mahabharata, Bhagavad Gita, Bhagavata Purana – pełne są historii, które uczą, inspirują i wskazują drogę.
7. Hṛī
Można to przetłumaczyć jako skromność, pokorę. Bez niej ego rośnie, a umysł zamyka się na nowe sposoby widzenia. Pokora sprawia, że stajemy się otwarci jak dziecko – gotowi zobaczyć coś świeżym okiem i odłożyć na bok swoje przekonania. To niezbędne, jeśli chcemy się naprawdę rozwijać duchowo.
8. Matī
To rozróżniający intelekt – zdolność widzenia, co jest duszą (ātman), a co światem zjawisk (prakṛti). To jasność w podejmowaniu decyzji i zdolność do mądrego rozeznania. Matī rozwija się dzięki pierwszym czterem gałęziom Aṣṭāṅgi (jamy, niyamy, āsana, prāṇāyāma), ale staje się jeszcze głębsza, gdy łączy się z pokorą (hṛī).
9. Japa
To powtarzanie mantr – najczęściej sylaby Oṃ, którą Patañdżali opisuje jako wyraz najwyższej świadomości. Japa, wykonywana z medytacją nad znaczeniem mantry, usuwa przeszkody i otwiera czystą świadomość.
Tradycja mówi, że mantra powinna być przekazana przez nauczyciela, który sam ją zgłębił – tylko wtedy działa. To praktyka potężna i wymagająca szacunku.
10. Hutam (homa)
To rytualna ofiara znana z Wed, ale także wewnętrzna ofiara – wyrzeczenie się ego w codziennych działaniach. Bhagavad Gita mówi jasno: działaj najlepiej, jak potrafisz, ale bez przywiązania do owoców swoich działań.
Wszystko, co robimy, możemy traktować jako ofiarę dla wyższej mocy. Kiedy działamy w ten sposób – z pokorą i mądrością – w hutam łączą się wszystkie wcześniejsze niyamy.
Dziesięć niyam to nie teoretyczne zasady, ale praktyki, które przemieniają nasze życie od środka. Każda z nich – od wytrwałości (tapas) po ofiarowanie owoców działań (hutam) – prowadzi nas w stronę większej pokory, jasności i połączenia z duszą.
